Jan Bytnar „Rudy”
„Do Rudego zbliżali się wszyscy, którzy
pragnęli wymiany myśli. Właściwą treścią jego zainteresowań był świat życia
wewnętrznego. Wystarczyło wziąć jakąkolwiek książkę do ręki, wystarczyło zacząć
jakąś poważniejszą rozmowę, wystarczyło zamknąć oczy i pozostać w samotności,
aby natychmiast do mózgu i serca zaczęły kołatać natrętne, ciągle niepokojące
problemy społeczne, kulturalne, filozoficzne.”
Aleksander Kamiński „Kamienie na szaniec”Jan Bytnar „Rudy” urodził się 6 maja 1921 roku w Kolbuszowej na
Rzeszowszczyźnie. Rodzice: Zdzisława z Rechulów i Stanisław Bytnar – oboje
nauczyciele. W 1925 roku przenoszą się do Warszawy. Janek był chorowitym
dzieckiem. Opiekę nad nim sprawował dr Janusz Korczak. Po ukończeniu Szkoły
Powszechnej dostaje się do Gimnazjum im. St. Batorego. Mając 12 lat wstępuje do
23 WDH „Pomarańczarnia”. Do wybuchu II Wojny Światowej zdobywa 32 sprawności i
stopień Harcerza Orlego. Od początku wojny aktywnie uczestniczy w
konspiracyjnych działaniach Szarych Szeregów. Od 1940 roku w Szarych Szeregach,
harcmistrz, Komendant Hufca Grup Szturmowych „Sad” (południe) w Oddziałach
Dyspozycyjnych Kedywu KG AK. Najpierw zajmuje się małym sabotażem (malowanie
znaków Polski Walczącej, wybijanie szyb niemieckich sklepów, itp.) a potem
dywersją i akcjami zbrojnymi. Zostaje aresztowany 23. 03. 1943 o godz. 4.45 rano
w swoim mieszkaniu. Od pierwszych godzin po aresztowaniu jest torturowany przez
gestapo. Zostaje odbity 26. 03. 1943 pod Arsenałem przez Grupy Szturmowe. Akcją
formalnie dowodził komendant Szarych Szeregów Stanisław Broniewski „Orsza” a faktycznie
Tadeusz Zawadzki „Zośka”. „Rudy” umiera, zakatowany przez gestapo,
w Szpitalu Wolskim 30. 03. 1943 roku. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych.